حر بن يزيد رياحي ، آن توبه كننده و هدايت يافته ، نخستين كسي بود كه راه را بر سفيران كربلا بست ولي در پايان كار به اوج عزت و شرافت ، يعني شهادت در راه حسين ( عليه السلام ) ، دست يافت و خود را براي هميشه در صف آزاد مردان و احرار قرار داد و قبر و نامش را در تاريخ جاودانه كرد . جنازه آن آزاد مرد را قبيله اش ، بن رياح ، از ميدان جنگ خارج كرد و در روستايي در نُه كيلومتري غرب كربلا به خاك سپرد . همان جا كه امروزه به سبب وجود قبر او به « روستاي حرّ » معروف است . آستان مبارك آن شهيد در 370 ق به دستور عضدالدوله ديلمي ساخته شد . در 914 ق شاه اسماعيل صفوي ، كه خود به زيارت اين آستان مشرف شده بود ، به تجديد بناي آن پرداخت. اين بنا يك بناي ساده در ميان صحرا است كه به صورت يك چهار ديواري آجري و قلعه اي مستحكم به دستور مادر آقاخان محلاتي ساخته شده است. اين مزار صحن و گنبدي با كاشي آبي و ضريح نقره اي دارد . ناصر الدين شاه ، كه آن جا را زيارت كرد ، در آن دوران از خرابي و وضع نامطلوب و نگه داري بد آن بقعه به مدحت پاشا ، حاكم كربلا ، گلايه كرده و براي تعمير و نگه داري بهتر آن سفارش هايي كرده بود .
در 1330 ق تعميراتي در آن آستان انجام گرفت و ايواني در آن تعبيه شد . كتيبه بالاي اين ايوان نشان دهنده باني و تعمير كننده آن است : « قد عمر هذا المكان بهمة آقا حسين خان شجاع السلطان همداني دام ظله الفاني سنه 1330 ق » .
در قسمت شرقي صحن ، حجره هايي در دو طبقه جهت سكونت زائران ساخته شده و هنرمندان ايراني در 1396 ق ، حرم را آينه كاري كردند .

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

به روايتي عون بن عبد الله بن جعفر طيار فرزند زينب كبري(س) در كنار اتوبان كنوني كربلا ـ بغداد دفن شده است و مزار و مرقد باشكوهي دارد. در گذشته و در عصر قاجار ، اين مكان با كربلا يك فرسخ فاصله داشت ولي امروزه تقريباً به شهر كربلا متصل است. به روايتي ديگر ، اين جا مزار عون بن عبد الله يكي از احفاد امام حسن مجتبي ( عليه السلام ) است . و اين صحيح تر به نظر مي رسد زيرا بايد عون نيز در كنار ساير شهدا دفن شده باشد ؛ امّا برخي دليل دور بودن اين مكان از حرم و مزار شهيدان را چنين مي دانند كه وي به همراه حبيب بن مظاهر اسدي براي جلب كمك طايفه بني اسد به اين مكان رفته بود و در بازگشت با سپاه عمر بن سعد درگير و شهيد شده است . به هر حال ، مقبره كنوني از عصر صفوي باقي مانده و در عصر قاجار نيز تعميراتي بر آن صورت گرفته و گنبد آن كاشي كاري شده است . اين مقبره زائران زيادي دارد.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

در اتوبان كربلا ـ بغداد، در فاصله سي كيلومتري كربلا، در حومه شهركي به نام مسيّب مزار و مرقد دو طفل مسلم بن عقيل قرار دارد كه داراي دو گنبد طلاكاري شده در كنار هم است. اين مزار در روستايي به همان نام، « روستاي طفلان مسلم »، واقع است. صحن و حرم زيباي طفلان غرفه هاي بسياري در دو طبقه دارد و دو ضريح كوچك، يكي به نام ابراهيم بن مسلم و ديگري به نام محمد بن مسلم، در آن قرار دارد. يكي از اين ضريح ها را ميرزا هدايت، وزير لشكر عصر نادري، ساخته است. اين جا همان مكاني است كه اين دو طفل معصوم شهيد شدند و سر از تن مبارك شان جدا شد. روشن نيست كه بناي آرامگاه در چه دوره اي ساخته شده است اما ناصر الدين شاه در سفر خود به عتبات و زيارت اين مكان به معير الممالك دستور تعمير آن را داد، چون رو به خرابي رفته بود.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

اين مسجد در بين راه نجف و كوفه، سمت شمال آن، واقع است. به هنگام حمل سرهاي مبارك شهيدان كربلا به كوفه، سر مقدس ابا عبدالله را بر زمين اين مسجد گذاشتند. گفته اند در اين هنگام صدايي شبيه به ناله بچه شتري(حنانه) كه مادرش را گم كرده باشد بلند شد. برخي نيز گويند قبل از آن كه امام علي(عليه السلام) را دفن كنند چند لحظه جنازه شريف را در اين محل برزمين گذاشتند و از زمين ناله و شيوني برخاست. از اين رو بعدها در آن مكان مسجدي ساختند كه آن را حنانه ناميدند. والله اعلم بالصواب. برخي نيز گفته اند اين نام برگرفته از « حنا »، دير قديمي مسيحيان، بوده است.
مسجد حنانه ضريح كوچكي دارد و در نزديكي مسجد فوق، مقبره « الثويه » واقع است كه بسياري از ياران و صحابه امام علي (عليه السلام) در آن جا دفن شده اند. امام صادق هم در اين مكان نماز گزارده اند.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان