مسجد عمران بن شاهين از قديم ترين مسجدهاي نجف است و به عمران بن شاهين، از حاكمان عصر آل بويه در قرن چهارم، منسوب است. اين مسجد در ورودي صحن، از سمت باب طوسي، قرار دارد.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

مسجد شيخ مرتضي انصاري در محله « حويش » قرار دارد و با مساعدت و نظارت شيخ مرتضي انصاري ساخته شده است. بزرگان و عالمان حوزه علميه نجف برخي از كلاس هاي درس خود را در اين مسجد برگزار مي كنند. سيد محمد كاظم يزدي، از عالمان عصر قاجار، و امام خميني (رحمه الله) از جمله كساني بودند كه در مسجد شيخ مرتضي تدريس مي كرده اند.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

مسجى هندي از بزرگ ترين مسجدهاي نجف است كه نمازگزاران بسيار زيادي دارد. مسجد هندي در سال 1323 ق تجديد بنا شد و بناي بسيار محكم و استوار دارد. هر ساله مراسم عزاداري هاي محرم در آن برپا مي شود. علامه سيد محسن حكيم در عصر حاضر ساختمان آن را توسعه داده است.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان

هورالهویزه که به هورالعظیم هم معروف است در غرب منطقه دشت‌آزادگان به طول حدود 75 کیلومتر وعرض 40کیلومتر با وسعتی در حدود 3100 کیلومترمربع گسترده شده است و از شمال به تنگ چزابه و یال جنوبی هورالسناف، از جنوب به دشت نشوه، از شرق به دشت‌آزادگان و هویزه و از غرب به رودخانه دجله و جاده العماره- بصره محدود می‌شود و آب رودخانه‌های دجله،کرخه‌نور، دویرج، طیب، میمه و باران‌های فصلی آن را تغذیه می‌کند و عمق آن بین 4 تا کمتر از 1متر متغیر است و مانعی طبیعی برای تحرکات نظامی محسوب می‌شود. مهم‌ترین مجرای خروجی هورالهویزه، کانال سوئیب است که به صورت بک آبراه طبیعی آب هور را به اروندرود هدایت می‌کند. وجود پوشش گیاهی نی، چولان و بردی در این منطقه زمینه مناسبی را برای معیشت روستایی و عشایری متکی بر کشاورزی و پرورش گاومیش فراهم ساخته است. جزایر مجنون شمالی و جنوبی برای بهره‌برداری از چاه‌های نفت هور به طور مصنوعی و با بکارگیری سیل‌بند توسط عراق در داخل هورالهویزه احداث شده است. روستای ترابه به عنوان مهم‌ترین عارضه‌های خشکی منطقه خودنمایی می‌کند و عبور جاده بصره- العماره از ساحل غربی هور و وجود پل‌های العزیر،القرنه و نشوه، موقعیت نظامی تنگ چزابه در شمال هور و وجود منابع سرشار نفتی، بر اهمیت نظامی و اقتصادی هورالهویزه افزوده است. پس از پیروزی انقلاب‌اسلامی از نوار مرزی طلائيه تا چزابه -که از میان هورالهویزه می‌گذرد- مراقبت لازم صورت نمی‌گرفت. لذا مزدوران عراقی به سادگی از این منطقه به دشت‌آزادگان نفوذ کرده و ضمن قاچاق سلاح اقدام به عملیات خرابکارانه می‌کردند. در جریان جنگ با توجه به این که هورالهویزه مانع بزرگی برای عبور نیروهای نظامی بود هرگز به عنوان یک معبر نظامی مورد توجه دشمن قرار نگرفت. لذا فرماندهان خودی برپایه این آسیب‌پذیری دشمن در این منطقه عملیات‌های خیبر، بدر و چند عملیات محدود دیگر با نام‌های قدس‌1، 2، 4، 5 و عاشورای4 و انصارالحسین را طراحی و اجرا کردند. عبور تجهیزات و لشکرها از آب و جنگ در خشکی در آن سوی آب برای نیروی خودی بسیار دشوار بود. این اقدام در آغاز تنها به نیروهای غواص و استفاده از قایق متکی بود ولی پس از چند ماه پلی به طول 13 کیلومتر از ساحل خودی به جزایر‌ مجنون کشیده شد. پس از آن نیز با تلاش چند گروه مهندسی، در میان آب چندین جاده احداث شد که مهم‌ترین آن‌ها جاده سیدالشهداء(ع) است. همچنین از سوی عراق- در چارچوب استراتژی دفاع فعال- در اردیبهشت 1365تکی اجرا شد که نتیجه‌ای برای دشمن به همراه نداشت. سرانجام ارتش عراق در تیر ماه 1367با افزایش توان تجهیزاتی و رزمی خود و با اجرای تک جبهه‌ای و هلی‌برن به جزایر‌مجنون حمله کرد و توانست آن‌ها را اشغال کند. در این هجوم، علی‌هاشمی فرمانده قرارگاه شناسایی نصرت به شهادت رسید.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1