رودخانه کرخه‌کور در جنوب‌شرقی حمیدیه از کرخه منشعب شده؛ و بعد از عبور از هویزه به هورالهویزه می‌ریزد. با آغاز جنگ یکی از محورهای تجاوز لشکر9 ارتش عراق، مسیر طلائيه- جفیر- کرخه‌کور بود. دشمن در هفته اول هجوم به کرخه‌کور دست یافت، آنگاه با عبور از آن، تا 8/7/1359 خود را به جاده حمیدیه- سوسنگرد رساند تا با قطع جاده؛ مقدمات اشغال اهواز و سوسنگرد را فراهم آورد، اما با انجام عملیات غیور‌اصلی در9/8/1359 حدود 4کیلومتر عقب‌نشینی کرد و به استحکام مواضع پرداخت. در23/8/1359 هم‌زمان با حمله تیپ35 لشکر9 عراق از شمال و غرب سوسنگرد، تیپ43 این لشکر نیز در شمال کرخه‌کور، پس از اشغال ابوحمیظه به سوی سوسنگرد هجوم برد. اما با عملیات 26/8/1359 رزمندگان، از این منطقه عقب رانده شد. در عملیات نصر در 15/10/1359 نیروهای دشمن که در شمال و حاشیه جنوبی کرخه‌کور مستقر بودند به شدت آسیب‌دیده و 800 نفر اسیر دادند.پس از دو عملیات شهید چمران =(5/5/1360) و شهیدان رجایی و باهنر(10/6/1360) دشمن در ساحل جنوبی این رودخانه موانع متعددی ایجاد کرد، به‌طوری که رزمندگان در اولین مرحله عملیات بیت‌المقدس(10/2/1361) به رغم چند رخنه در مواضع دشمن، نتوانستند آن مواضع را تسخیر کنند، تا آن که نیروهای خودی فردای آن روز در دارخوین از کارون عبور کرده و از پهلو موقعیت دو لشکر5 و6 عراق را که در جنوب کرخه‌کور مستقر بودند به خطر انداختند، به طوری‌که آن‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند و این رودخانه از اشغال دشمن خارج شد. پس از عمليات و راندن دشمن از رودخانه كرخه‌کور به آن طرف، شهید علي‌هاشمي در اطلاعيه‌اي نوشت"كرخه‌كور با خون مطهر شهدا براي هميشه تاريخ به كرخه‌نور تبديل شد"؛ از آن تاريخ به بعد بود که كرخه‌كور به كرخه‌نور تغییر نام یافت.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1

به دنبال لشکرکشی قوای روسیه‌ تزاری و انگلستان به خاک ایران در جنگ جهانی اول در سال 1293ش، ایران صحنه‌ یکی از مهم‌ترین مناقشات بین‌المللی بود. در این دوران به دلیل آنکه احمد‌شاه تقریباً سه هفته بود که در ایران تاج‌گذاری کرده بود و مجلس سوم هم تازه تشکیل شده بود و دولت قاجاریه قادر به تصمیم‌گیری مؤثری نبود و اساساً آمادگی و نیرویی برای دفاع از کشور نداشت، لذا علی‌رغم اعلان موضع بی‌طرفی ایران بخش‌هایی از کشور به اشغال دشمن درآمد. به دلیل اینکه در جنوب ایران مقابله با نیروهای متجاوز انگلیسی در مناطق بوشهر "تنگستان"و"دشتستان" با هدایت علما سازماندهی شده بود، اقتضا می‌کرد که در منطقه خوزستان هم دفاع مردمی شکل بگیرد، لذا با فتوای مرحوم"آیت‌الله سید‌محمد‌کاظم‌ طباطبایی‌یزدی" از مراجع بزرگ نجف، نهضت مقابله با نیروهای انگلیسی در خوزستان شکل دیگری یافت. اما به دلیل خیانت"شیخ‌خزعل" حاکم وقت خوزستان و ایجاد شکاف در صفوف مسلمین، نیروهای انگلیسی موفق شدند بصره را فتح کنند و بعد هم به سمت بغداد پیش‌روی‌هایی داشته باشند و در سال سوم جنگ، بغداد توسط انگلیسی‌ها تصرف‌ شد. در خوزستان برخی طوایف عرب خوزستان، عشایر‌ غیور و مؤمن دشت‌آزادگان،‌ هویزه، ‌بخش‌هایی از شادگان و منطقه"ویس"شامل طایفه‌ "بنی‌طُرّف"در هویزه، طایفه‌ عشایر"باوی"در"ویس"،‌ عشایر"بنی‌لام"و همچنین عشایری از"بنی‌کعب" در مناطق حمیدیه، منجور، شادگان و همچنین منطقه"گمبوعه"به صورت پراکنده به مقابله با نیروهای متجاوز انگلیسی پرداختند و تعداد زیادی از آن‌ها به شهادت رسیدند. منطقه گمبوعه کنونی که به صورت پارک جنگلی درآمده است در 10 کیلومتری اهواز به سمت حمیدیه قرار دارد. با شروع جنگ تحميلي جنگل گمبوعه محل استقرار و مبارزه نيروهاي نظامي و مردمي جهت مقابله با دشمن جهت ممانعت از اشغال اهواز بود. در عملیات بیت‌المقدس نیز قرارگاه قدس و بخشی از نیروهای عمل‌کننده در این منطقه استقرار داشتند. در طول جنگ به پوشش درختي این منطقه خسارات قابل توجهي وارد آمد که پس از جنگ بخش‌هایی از آن بازسازي و نهال‌كاري شد. به دلیل اهمیت دفاع‌مقدس مردمی که پیوند عمیقی با مرجعیت دینی در سال 1293ش و نیز در هشت سال دفاع‌مقدس داشت به دستور مقام‌معظم‌رهبری در این منطقه"یادمان شهدای گمبوعه" در جوار قبور شهدای این منطقه احداث شده است.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1

شهرستان شادگان با 3197 کیلومترمربع مساحت در جنوب استان خوزستان واقع شده است و از شمال به شهرستان اهواز، از شرق به شهرستان ماهشهر، از جنوب به شهرستان آبادان و از غرب به شهرستان خرمشهر محدود می‌شود. آب و هوای این شهرستان گرم و مرطوب است و رودخانه کارون و نخلستان‌های گسترده‌ آن در غرب شادگان واقع است. شهر شادگان مرکز این شهرستان است و فاصله آن از اهواز 80 کیلومتر، از آبادان 58 کیلومتر و از بندر ماهشهر 50 کیلومتر است. این شهر کهن از شهرهای آباد در دوره ساسانیان است و در آن زمان این شهر را "دژ قباد"، "قباد خوره"،"دراک" و"دورق" نیز نامیده‌اند. در دوره اسلامی و تا چند دهه پیش این شهر را "فلاحیه" می‌نامیدند اما در دوره پهلوی دوم به شادگان تغییر نام یافت. از آثار شاخص و جاذبه‌های دیدنی این شهرستان می‌توان به تالاب بین‌المللی آن اشاره نمود که جزء 10 تالاب برتر دنیا است. قرار داشتن رودخانه کارون در غرب این شهرستان در طول جنگ به عنوان مانعی بزرگ برای پیش‌روی دشمن به این شهرستان محسوب می‌شد اما همچنان شهرستان شادگان یکی از محورهای دسترسی به آبادان و شرق خوزستان بود. لذا دشمن پس اشغال شمال خرمشهر، جهت اشغال و محاصره آبادان بخش‌هایی از جنوب‌غربی این شهرستان را در حوالی مارد و دارخوین به تصرف درآورد. منطقه دارخوین تا سلمانیه در ابتدای جنگ شاهد عملیات‌های متعددی از جمله عملیات فرمانده‌کل‌قوا خمینی روح‌خدا و  عملیات بزرگ ثامن‌الائمه(ع) بود، پس از آن نیز در عملیات بیت‌المقدس محدوده دارخوین یکی از محورهای هجوم به دشمن بود و سپس در عملیات‌های والفجر8 و کربلای‌3 این شهرستان مکانی برای آموزش رزمندگان بود. این شهرستان یکی از شهرستان‌های مهاجرپذیر استان خوزستان در طول جنگ بوده است.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1

دارخوین شهرک و روستایی در 44 کیلومتری شمال آبادان است که ما بین رود کارون و جاده آبادن – اهواز قرار دارد. شهرک دارخوین متعلق به کارکنان سازمان انرژی‌اتمی بود که در تأسیسات دارخوین واقع در 3 كيلومتري جنوب دارخوين و در حاشيه كارون فعالیت می‌کردند. در سال1356 براساس قراردادی 2 میلیارد دلاری، فرانسه متعهد بود که دو نیروگاه اتمی 900 مگاواتی در دارخوین برای تولید برق احداث کند که پس از پیروزی انقلاب این قرارداد لغو شد. با آغاز جنگ و تسلط سپاه سوم ارتش عراق بر شرق كارون در محدودة روستاي مارِد، جبهه مهمي در شمال منطقه نبرد به منظور جلوگيري از پيش‌روي دشمن تشكيل شد كه به خاطر قرار داشتن روستاي دارخوين در عقبه آن به «جبهه دارخوين» مشهور شد. این منطقه مركز ثقل فشار واحدهای ارتش عراق براي تصرف سه راه حساس شادگان- آبادان- ماهشهر و تصرف شهرهای اهواز و آبادان بود. بر این اساس لشكر3 زرهي ارتش عراق درنظر داشت تا ضمن تصرف كامل حاشيه غربي كارون در حدفاصل سلمانيه تا خرمشهر به کمک لشكر5 مكانيزه از طریق جبهه فارسیات تمام ساحل غربي كارون از حدفاصل خرمشهر تا اهواز را تصرف نماید. لذا جبهه دارخوين ضمن تحمل فشار از سلمانيه(خط شير)، به طور مداوم ناچار بود از رسيدن دشمن به كارون در حدفاصل جبهه فارسيات تا سلمانيه ممانعت كند. در مجموع جبهه دارخوين در خطوطي ناپيوسته، موظف بود منطقه‌اي به طول 60 كيلومتر را حفاظت نمايد. از اواخر سال 1359رزمندگان جبهه دارخوین با اعلام آمادگی برای حمله به دشمن، بر اجرای آن اصرار می‌ورزیدند. همین اصرار موجب عملیات فرماندهی کل قوا در 21/3/1360 شد که طی آن نیروهای خودی منطقه‌ای به طول 3 کیلومتر را آزاد کردند. در عملیات ثامن‌الائمه(ع) رزمندگان از همین جبهه به مواضع دشمن یورش برده و با پیش‌روی تا پل قصبه، این پل را منهدم کردند. در جریان عملیات بیت‌المقدس رزمندگان ارتش با انتقال 1200متر پل"پی ان پی" از دزفول به دارخوین و احداث 5 پل نظامی بر روی کارون در غرب دارخوین(موسوم به پل پیروزی)، غافلگیرانه به پهلوی دشمن زدند و تا جاده اهواز– خرمشهر پیش رفتند. از آنجاکه شهرک دارخوین محل آموزش و استقرار لشکر 14 امام‌حسین(ع)و تأسیسات انرژی اتمی محل استقرار لشكر17علي‌بن‌ابيطالب(ع)، تيپ قمر‌بني‌هاشم(ع) و تیپ زرهي سپاه در طول جنگ بود، بارها توسط دشمن مورد حمله هوایی قرار گرفت که منجر به شهادت تعدادی از رزمندگان شد.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1