طلائيه از توابع بخش هويزه و دهستان بني‌صالح است و در منتهی الیه جنوب‌غربی دشت‌آزادگان واقع شده است و از جنوب و غرب به کشور عراق و از شرق به کوشک و از شمال به سه‌راهی فتح و چهارراه برزگر محدود می‌شود. در غرب طلائیه هورالهویزه و سه طرف آن بیابانی خشک است. مرز ایران در محدوده طلائیه به صورت یک زاویه قائمه است که به آن  دال طلائیه گفته می‌شود. طلائيه شب‌هاي زمستاني سرد و روزهاي تابستاني بسيار گرمي دارد و در اواسط فصل گرما، حرارت در اين منطقه گاهی از50 درجه سانتي‌گراد مي‌گذرد. زمين طلائيه هموار و سطح آن پوشيده از خاك و رسوب نمك است. در زمان بارندگي و با طغيان‌ آب هور بخش‌های زیادی از طلائيه هم به زير آب مي‌رود  و همين‌ امر باعث باتلاقي شدن منطقه در ماه‌هاي خاصي از سال مي‌شود. پاسگاه طلائيه قدیم و جدید درست در كنار مرز و پس از مناطق  ترازي  و كوشك در نزدیکی جزایر‌مجنون واقع شده و در واقع مرز بین خشكي و هور در اين منطقه محسوب می‌شود. قبل از شروع رسمی جنگ در این منطقه دشمن به تحرکاتی نظیر تیراندازی به سوی پاسگاه‌های مرزی و احداث سنگر در مقابل آنها، استقرار نیرو و تانک در برابر پاسگاه طلائيه قدیم، اقدام به پروازهای شناسایی بر فراز منطقه و بازداشت صیادان بومی اقدام نمود. با آغاز رسمی جنگ این منطقه یکی از محورهای اصلی هجوم به خوزستان بود و در همان روزهای اول جنگ توسط لشکر5 مکانیزه عراق سقوط کرد و تا عملیات بیت‌المقدس این منطقه در اشغال کامل عراق بود. در مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس که دشمن از جنوب کرخه‌نور به سوی مرز عقب‌نشینی کرد؛ مواضع خود را در مجاورت طلائیه مستحکم نمود و مجهزترين‌ موانع‌ و استحكامات‌ خودرا شامل‌ انواع‌ دژ، ميادين‌ مين‌، تله‌هاي‌ انفجاري‌، سنگرهاي‌ بتوني‌ وسيم‌هاي‌ خاردار و خاکریزهای مثلثی را در این منطقه‌ ايجاد نمود. این منطقه يكي از محورهاي مهم عمليات‌هاي خيبر و بدر و كليد حفظ جزاير‌مجنون در طول جنگ بود چراکه تصرف طلائیه به معنی تثبیت پیش‌روی ایران در هور بود. در عملیات خیبر رزمندگان باید از این منطقه به جزایر مجنون شمالی و جنوبی و تأسیسات آن شامل دکل‌های برق، دکل‌های تقویتی رادیو و تلویزیون، کارخانه‌های کاغذسازی و جاده‌های نفت یورش می‌بردند. در مرحله دوم عملیات خیبر تمرکز آتش دشمن در طلائیه که زمینی بسیار محدود را شامل می‌شد، فوق العاده سنگین بود، بطوری که در یک لحظه ده‌ها قبضه سلاح منحنی زن از جمله توپ و خمپاره بطور همزمان بر روی این نقطه آتش می‌ریختند و به قول رزمندگان زمین را شخم می‌زدند. ميزان اجراي آتش توپخانه و ادوات ارتش عراق در اين منطقه را بيش از ده‌ها هزار گلولة توپ، كاتيوشا و خمپاره تخمين زده‌اند چنان که شهید عبدالله میثمی که در آنجا حاضر بود می‌گفت: "هرکس در طلائیه ایستاد، اگر در کربلا هم می‌بود، می‌ایستاد". لیکن به خاطر اهمیتی که منطقه طلائیه بر کل عملیات خیبر داشت، ضرورت مقاومت و ایستادگی نیروها در آن مدام از سوی مسئولان در اتاق جنگ گوشزد می‌شد. به همین خاطر پس از آنکه محور زید با عدم موفقیت مواجه شد، حسین خرازی فرمانده لشکر 14امام‌حسین(ع)  فراخوانده شد تا مأموریت طلائیه به وی واگذار شود که وی نیز یک دست خود را در این منطقه از دست داد. پس از جنگ در اين مكان مقري جهت جستجوي پيكر مطهر شهدا داير شد و در مكاني كه تعداد زيادي از شهدا كشف شد، حسينيه‌اي به نام حسينيه حضرت‌عباس(ع) بنا شد كه در آن پنج شهید گمنام به خاک سپرده شده است. این یادمان در 8کیلومتری غرب پاسگاه طلائیه قدیم و در منتهی الیه جنوب‌غربی مرز(در نزدیکی قسمت دال طلائیه) واقع شده است و در فاصله 300متری سه راهی شهادت طلائیه قرار دارد. علی‌رغم آنکه عملیات اکتشاف نفت این مناطق را تاحدی دست‌خوش تغییر قرار داده است اما دژها و خاکریزهای عملیاتی در جنوب و غرب این یادمان هنوز مشهود است.

منبع: اطلس‌ جغرافیای‌حماسی(1)

شهر هویزه جنوبی‌ترین شهر دشت‌آزادگان محسوب می‌شود و مرکز بخش هویزه یا هوزگان است و در 10کیلومتری جنوب‌غربی سوسنگرد قرار دارد. هویزه کلمه‌ای عربی است و از "هیازت" به معنی آبادکردن مشتق شده است. این شهر و حومه آن در دوره خلفای اسلامی، آباد و سرسبز بود و کوشک‌ هویزه و کوشک بصره دو قلعه محکم  و دژ دفاعی این سرزمین به شمار می‌آمد. بخش هویزه توسط رودخانه کرخه‌نور آبیاری می‌شود و آب و هوای آن گرم و خشک است. نژاد مردم هویزه آریایی و سامی است و به زبان فارسی و عربی سخن می‌گویند و اغلب شیعه دوازده‌امامی هستند. از اوایل سال‌1358حکومت بعثی عراق علاوه بر ایجاد تحرکات در مرزهای مشترک دو کشور اقدامات گسترده‌ای نیز در داخل ایران آغاز کرد. در این میان منطقه عرب‌نشین هویزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. با آغاز جنگ هویزه آخرین شهر در دشت‌آزادگان بود که به اشغال ارتش عراق درآمد. نیروهای عراقی پس از پیش‌روی در منطقه سوسنگرد وکرخه‌نور، عملا هویزه را در محاصره داشتند لیکن برای اشغال آن تعجیل نمی‌کردند تا این که عملیات نصر در 15/10/1359 آغاز شد؛ در اولین مرحله آن یک تیپ عراقی منهدم شد. اما مراحل بعدی عملیات با ناکامی روبه‌رو شد و با كاهش تدريجي توان مدافعان، دشمن در روز 18/10/1359 خود را به كرخه‌نور رسانید و نيروهاي خودي ضمن عقب‌نشيني، ناچار شدند براي جلوگيري از نفوذ دشمن به شمال كرخه نور، پل واقع در روستای حمودي فردوس را تخريب كنند. دشمن با توجه به تجاربي كه از جريان مقاومت مدافعان سوسنگرد و خرمشهر كسب كرده بود، قصد داشت با پيش‌روي گام به گام و محتاطانه، محاصره شهر را از چهار طرف كامل كند و هنگامي كه شهر كاملاً تخليه شده و ديگر مقاومتي در آن وجود ندارد وارد هويزه شود. لذا در روز21/10/1359 حدود 50 تانك دشمن در نزديكي روستای ساريه موضع گرفتند و در جنوب‌شرقي هويزه نیز نیروهای دشمن تا 2كيلومتري شهر پيش‌روي نموده و شهر را زير آتش خود قرار دادند. در روز23/10/1359 يك گردان تانك و يك گردان پياده از ارتش عراق نیز در 1کیلومتری شرق هويزه محاصره را کامل‌تر کردند. نيروهايي هم كه از دو روز قبل در نزدیکی روستاي ساريه مستقر بودند، پيش‌روي كرده و جاده را در اختيار گرفتند. در روز 25/10/1359 در حالي كه هويزه زير آتش قواي دشمن قرار داشت، يك گردان پياده عراق نیز خود را به روستاي ساريه رساند و در آنجا مستقر شد. به اين ترتيب هويزه علاوه بر شرق و جنوب از سمت شمال و غرب نيز محاصره شد و دشمن در تاريخ 27/10/1359 وارد شهر شد و چند تانك را براي تأمين در داخل شهر مستقر كرد و افراد پياده با اطمينان از نبودن نيروهاي مقاومت، به غارت منازل مردم مشغول شدند. این شهر در طی دوران محاصره به طور کلی تخریب شد به نحوی که قدم‌گاه‌ حضرت‌عباس‌(ع) و ‌ساختمان‌ مقابل‌ آن تنها آثار باقي‌ مانده‌ از شهر قدیم هویزه است. از آن زمان هویزه در اشغال دشمن بود تا آن که در مورخ 18/2/1361 طی مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس آزاد شد. در این عملیات، قوای قرارگاه قدس به 5گروه تقسیم شده و قدس1 در غرب هویزه و قدس‌های 2، 3، 4 و 5 در شرق هویزه وارد عمل شدند. در نتیجه تلاش‌هایی که باعث عقب‌نشینی دشمن از این منطقه شد، حدود 4100 کیلومترمربع از منطقه اشغالی شامل جفیر پادگان حمید و به خصوص هویزه آزاد شد. بلافاصله پس از آزادی هویزه آستان قدس‌رضوی به فرمان حضرت امام‌خمینی(ره) کار ساخت شهر جدید هویزه که سه برابر شهر ویران شده قبل بود را آغاز نمود که تا سال 1364همچنان ادامه داشت.

منبع: اطلس‌ جغرافیای‌حماسی(1)

یادمان شهدای هویزه که در سال 1362 احداث شد در 25 کیلومتری جنوب‌غربی شهر هویزه و جنوب رودخانه کرخه‌نور قرار دارد. در این یادمان، مزار شهید سیدحسین علم‌الهدی و یارانش که پیکرهای مطهرشان پس از آزادسازی این منطقه، شناسایی و به خاک سپرده شده اند، قرار دارد.

عملیات نصر
منطقه عملياتي نصر از غرب به جاده سوسنگرد- هويزه، از شرق به رودخانه كارون، از شمال به جاده حميديه-سوسنگرد و از جنوب به پادگان حميد در 40كيلومتري جنوب اهواز محدود می‌شود. 4ماه پس از آغاز جنگ ستاد‌مشترك ارتش طرحي را تهيه كرد كه مبناي عمليات نصر(هويزه) قرارگرفت. در اين طرح 4مرحله پيش‌بيني شده بود كه در مرحله اول، جفير و پادگان حميد؛ در مرحله دوم كوشك، طلاييه و ايستگاه حسينيه؛ در مرحله سوم خرمشهرآزاد مي‌شد و در مرحله چهارم، بنا به دستور؛ هجوم به داخل خاك عراق به سمت بصره ادامه مي‌يافت. مرحله اول عمليات در ساعت 10صبح 15/10/1359 آغاز شد و تيپ3 لشكر 16زرهي ارتش با دوگروهان از سپاه پاسداران حركت سريعي را از محور ابوحميظه- سوسنگرد آغاز كردند و با استفاده از شكاف موجود در مواضع دشمن در محور كرخه‌نور، به پشت اين مواضع رخنه كردند و تا 20كيلومتري شرق هويزه پيش‌رفتند. تيپ 1 لشكر 16‌زرهی با 2گروهان از نيروهاي سپاه پاسداران كه قرار بود از هويزه حركت كنند، با سرعت كمتري، به سمت جنوب كرخه‌نور پيش‌روي كردند. به اين ترتيب نيروهاي خودي با موفقيت توانستند حدود 30كيلومتر پيش‌روي كرده و تيپ 43زرهي ارتش عراق را محاصره نمایند. در محور فارسيات، نصب پل بر روی كارون و عبور 2گردان لشكر92 زرهی ارتش با تأخير انجام شد كه اين تأخير زيان‌آور بود. همچنين به علت اينكه منطقه مين‌گذاري شده بود، سه تانك خودي روي مين رفتند و حركت ستون در جناح راست فارسيات متوقف شد. نيروهاي جناح چپ محور فارسيات هم با مختصر پيش‌روي در 300متري غرب رودخانه متوقف شدند و به همين علت، در اين محور دست‌يابي به جاده اهواز- خرمشهر ميسر نشد و جاده در اشغال دشمن باقي ماند. لذا نيروها و نفراتي چون تانك‌ها و نفربرها بدون هيچ‌گونه سنگر و خاكريزي در دشت باز باقي مانده و جاي مناسبي براي استقرار نداشتتند و بدين‌‌ترتيب عدم موفقيت در جناح فارسيات موجب ناقص ماندن مرحله اول عمليات شد. مرحله دوم عمليات در ساعت 8صبح 16/10/1359 آغاز شد و نيروهاي زرهي و پياده به سوي پادگان حميد و جفير حركت كردند. نيروهاي سپاه پاسداران حدود 1كيلومتر جلوتر از قواي زرهي و از دو سمت جاده پيش مي‌رفتند. ساعتي بعد آتش دشمن شدت گرفت و پيش‌روي متوقف شد. درساعت 14 دستور موكد پيش‌روي از بي‌سيم‌ها شنيده شد اما بعد از حدود 500 متر پيش‌روي، حملات هواپيماهاي دشمن نيروها را مجدداً متوقف كرد. در ساعت 16 نيز دستورات صادره همچنان بر مقاومت و ايستادگي تأكيد داشت اما دقايقي بعد، در حالي كه نيروهاي پياده ار عقب‌نشيني مطلع نبودند، عقب‌نشيني واحدهای زرهي ارتش آغاز شد و به همين دليل 68نفر از پاسداران و نيروهاي داوطلب از جمله تعدادی از دانشجويان پيرو خط‌امام به فرماندهی حسين علم‌الهدي پس از درگيري با يك ستون تانك عراقي مظلومانه به شهادت رسيدند. با شکست در این عملیات علاوه بر حسين علم‌الهدی و يارانش، 142نفراز برادران ارتشی لشكر16زرهي قزوين هم در این عملیات پذيراي شهادت ‌شدند. ارتش عراق که اوضاع را برای پیش‌روی مناسب می‌دید، ضمن اشغال مجدد مناطق آزاد شده، گام‌به‌گام محاصره هویزه را تشدید نمود و در نهایت در مورخ 27/10/1359 شهر هویزه اشغال شد.

منبع: اطلس‌ جغرافیای‌حماسی(1)

در فاصله 300 متری يادمان شهداي طلاييه، سه راهی شهادت طلاييه قرار دارد.
سه راهي شهادت: در منطقه عملياتي كه به واسطه در تيررس بودن، زياد شهيد مي گرفت؛ به اين نقاط كه دشمن معمولاً گراي آن را داشت و مدام روي آن آتش مي ريخت سه راه شهادت مي گفتند.