خاندان
سيد ابراهيم، معروف به «مجاب» و«ضرير کوفي»، فرزند محمد عابد و نوه امام موسي کاظم(عليه السلام) است.1 پدرش سيد محمد اهل فضل و عبادت بسيار بود. روزها را روزه مي گرفت و شبها را به عبادت خداوند مي گذراند. از اين رو به عابد معروف شد. هاشميه خدمتکار رقيه دختر امام موسي کاظم(عليه السلام) نقل مي کند:
محمد اهل طهارت و نماز بود. تمام شب را به وضو و نماز مي گذرانيد و صداي ريزش آبِ وضو، به گوش مي رسيد و به نماز مشغول مي شد. پس از مدتي که عبادت مي کرد، ساعتي مي خوابيد و باز وضو مي گرفت و به نماز مي ايستاد و... به همين حال تا بامداد به سر مي برد. هرگاه محمد را مي ديدم به ياد آيه قرآن مي افتادم که خداوند فرموده است: "کانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ"
سيد محمد، همراه برادرش سيد احمد، از جور بني عباس به شيراز پناهنده شد. سيد محمد در شيراز به نگارش قرآن مشغول شد و توانست از اجرت نگارش قرآن، هزار بنده آزاد کند. وي در شيراز فوت کرد2 و هم اکنون مزارش در ضلع شمال شرقي حرم مطهر شاهچراغ قرار دارد.
تاريخ ولادت ابراهيم و دوران کودکي او، از چشم مورخان پوشيده مانده است. ابراهيم مجاب، بنابر نقل تاريخ نگاران، اولين سيد فاطمي است؛ که به حاير حسيني هجرت کرد. وي در سال (247هـ.ق.) پس از هلاکت متوکل، خليفه سفّاک عباسي، و در دوران حکومت پسرش منتصر، کربلا را وطن خويش قرار داد. به همين سبب پسر بزرگش سيد محمد، به سيد محمد حائري مشهور شد.
سيد ابراهيم مجاب، جد اعلاي آل فايز است که امروزه به شاخه هاي (آل طعمه، آل نصرالله، آل ضياء الدين، آل تاجر، آل ساعد و آل سيد امين) تقسيم و معروف شده اند.
چرا به سيد ابراهيم، مجاب مي گويند؟
هنگامي که سيد ابراهيم به کربلا منتقل و به حرم حسيني مشرف شد، خطاب به قبر مطهّر امام حسين(عليه السلام) گفت: «اَلسَّلامُ عَلَيکَ يا أَبِي». صدايي شنيد که: و «اَلسَّلامُ عَلَيکَ يا وَلَدِي» لذا به مجاب؛ يعني کسي که او را پاسخ گفته اند، ملقّب شد.
يکي از فرزندان سيد ابراهيم درباره اين واقعه شعري سروده است:
من أين للنّاس مثل جَدِّي *** موسي أو ابن ابنه المجاب
اذ خاطب السبط و هو رمس *** جاوبه بأکرم الجواب
وقتي سيد ابراهيم درگذشت، او را در يکي از صحن هاي حرم مطهّر امام حسين(عليه السلام)دفن کردند، اما بعدها بر اثر توسعه حرم مطهّر که مقداري به مساحت بناهاي حرم افزوده شد، مرقد سيد ابراهيم در رواق غربي حرم قرار گرفت. شخصيتهاي بزرگي از علماي شيعه در رواق سيد ابراهيم مجاب دفن هستند که عبارتند از:
1. سيد عبدالله بحراني؛ صاحب کتاب «الافاضات الحسينيه» و «شرح مختصر النّافع علاّمه حلّي».
2. سيد محسن بن عبدالله بحراني.
3. عالم و شاعر، سيد محمد زيني حسيني.
4. سيد محمد بن محسن بحراني، صاحب کتاب «الفصول البهيّه في بعض اخبار الحجج المرضيه و هداية العباد».
5. سيد محمد مهدي آل طعمه.
پي نوشت ها:
1 . برخي منابع، ابراهيم مجاب را فرزند بلافصل امام موسي کاظم(عليه السلام) دانسته اند. (مراقدالمعارف، ج1، ص42) ولي بيشتر نسب شناسان اين قول را قبول ندارند. ابراهيم بن موسي کاظم(عليه السلام) همراه ابو السرايا، عليه مأمون قيام و يمن را فتح کرد، ولي پس از مدتي از سربازان مأمون شکست خورد و به مکه رفت. هنگامي که مأمون امام رضا(عليه السلام) را به شهادت رساند و از علويان رويگردان شد، قصد کشتن ابراهيم بن موسي را داشت، اما با شفاعت اطرافيان، از کشتن او صرف نظر کرد ولي براي اين که تحت نظر باشد، او را به بغداد فرا خواند، ابراهيم در بغداد فوت کرد و در کنار قبر پدرش امام موسي کاظم(عليه السلام) به خاک سپرده شد. (دائرة المعارف تشيع، ج1، ص281).
2. بنا به برخي از نقل ها، به شهادت رسيد. (شيراز در گذشته و حال، حسن بامداد، ص143).
منبع: ره توشه عتبات عاليات؛ جمعي از نويسندگان