علامه حلّي در شب 29 رمضان 648 هـ . ق. در شهر عالم پرور حلّه ديده به جهان گشود. در سنين کودکي به دانش اندوزي مشغول شد و به قدري پيش رفت که ملقّب به «جمال الدين» گرديد. وي در زادگاهش که در آن روزگار از مراکز علمي ـ فرهنگي شيعي به شمار مي رفت، از محضر بزرگاني چون: پدرش شيخ يوسف سديدالدين، محقق حلّي، خواجه نصيرالدين طوسي و ابن ميثم بحراني استفاده کرد. علامه حلي پس از فوت محقق حلي در حالي که هنوز 28 سال از زندگيش گذشته بود، مرجعيت تقليد مردم را به عهده گرفت.
همزمان با اين اوضاع، در ايران سلطان محمد اولجايتو در نزديکي شهر ابهر، شهري به نام «سلطانيه» بنا کرد و در آنجا به سراسر کشور پهناور ايران حکمراني مي کرد. سلطان روزي عصباني شد و در حال عصبانيت زن خود را سه طلاقه کرد، ولي بعد پشيمان شد؛ لذا علماي اهل سنت را جمع کرد تا چاره اي بينديشند. تمام علماي اهل سنت حکم به عدم زوجيت داده، گفتند: بايد از همديگر جدا شويد.* يکي از علما که ناراحتي سلطان را مشاهده کرد، به او گفت: عالمي در حلّه زندگي مي کند که اين نوع طلاق را قبول ندارد. سلطان محمد پيکي را به حلّه فرستاد تا علامه را به ايران بياورند. پس از مدتي علامه حلّي به دربار سلطان محمد رفت و در جلسه اي با حضور علماي اهل سنت، با دلايل متقن ثابت کرد به اين دليل که دو شاهد هنگام اجراي طلاق حضور نداشته اند، طلاق باطل و زوجيت ثابت است. پس از اين جلسه، شاه که به قدرت علمي علاّمه حلّي پي برده بود، جلسه مناظره ميان علماي اهل سنت و علاّمه حلّي برگزار کرد که در نتيجه، علامه با دلايل متقن ولايت امام علي(عليه السلام) را به اثبات رساند.
پس از اين جلسه، سلطان محمد شيعه شد و به سلطان محمد خدابنده مشهور گرديد. شاه دستور داد تشيع مذهب رسمي ايران باشد و نيز به نام دوازده امام خطبه خواند و دستور داد در تمام شهرهاي ايران، به نام ائمه سکه بزنند و سر در مساجد و اماکن متبرکه را به نام ائمه مزيّن کنند. علاّمه حلّي 10 سال ملازم سلطان بود تا اينکه پس از ده سال در 716 سلطان فوت کرد و علامه به وطنش بازگشت.
از عادات نيکوي او اين بود که هر هفته روزهاي پنج شنبه، از حلّه به زيارت امام حسين(عليه السلام) مي رفت و اين عادت تا پايان عمرش دوام داشت.
علاّمه حلّي پس از عمري تلاش و گسترش فرهنگ تشيع در سن 78 سالگي و در 21 محرم 726 دار فاني را وداع گفت. مردم علاقمند به او، پيکر پاکش را از حلّه تا نجف اشرف تشييع کرده و در حرم مطهر امام علي(عليه السلام) به خاک سپردند. از شمال ايوان طلا دري به رواق علوي گشوده شده است. پس از ورود به سمت راست، حجره اي کوچک داراي پنجره فولادي، مقبره شريف علاّمه حلّي است.

* طبق نظر اهل سنت که سه طلاق در يک مجلس را معتبر مي دانند.

منبع: ره توشه عتبات عاليات؛ جمعي از نويسندگان