كتابی است به نام «تاريخ امام حسين(ع)» تهیه شده توسط آموزش و پرورش که در اين كتاب عبارات كتب عاشورانگارى از آغاز تا دوره معاصررا درباره وقايع مختلف مربوط به امام(ع) آورده است. در این کتاب در ج 3 چنین آمده است:
برخى مانند طبرى تعداد یاران امام را نزديك به یکصد نفر دانسته ‏اند كه در ميان آنها پنج نفر از فرزندان امام على(ع)، شانزده نفر از بنى‏هاشم و تعدادى ديگر از قبايل مختلف ديده مى‏شود. تاريخ طبرى، ج 5، ص 393.
برخى مانند ابن شهر آشوب اين تعداد را 82 نفر ذكر كرده ‏اند. المناقب، ج 4، ص 98.
ابن نما از بزرگان شيعه در قرن ششم و هفتم، اصحاب امام(ع) را صد پياده و 45 سواره مى ‏داند. مثيرالاحزان، ص 27 و 28.
همين تعداد از سوى سبط ابن‏جوزى نيز مورد تأييد قرار گرفته است. تذكرة الخواص، ص 143.
روايتى از امام باقر(ع) نيز - كه در جوامع روايى شيعه نقل شده - اين قول را تأييد مي ‏كند. بحارالانوار، ج 45، ص 4.
عجيب‏تر از همه قول مسعودى است كه تا هنگام نزول امام(ع) در كربلا، تعداد ياران آن حضرت(ع) را پانصد سواره و صد پياده ذكر مى كند. مروج الذهب، ج 3، ص 70.
اما قول مشهور - كه هم اكنون نيز داراى شهرت است - آن است كه تعداد ياران امام(ع) در كربلا 72 نفر بودند كه به 32 سواره و چهل پياده تقسيم مي شدند انساب الاشراف، ج 3، ص 187؛ دينورى، الاخبار الطوال، ص 254؛ ابن اعثم، الفتوح، ج 5، ص 183؛ بحارالانوار، ج 45، ص 4؛ فتّال نيشابورى، روضة الواعظين، ص 158 و ... .
براى آگاهى از نام‏هاى شهدا ر.ك:
1. بحارالانوار، ج 101، ص 269-274 زيارت ناحيه مقدسه كه در آن اسامى تك تك شهدا آمده و بر آنها درود فرستاده شده است.
2. سماوى، شيخ محمد، ابصارالحسين فى انصار الحسين(ع)، كه در آن نام 113 تن از ياران امام حسين(ع) و شرح حال آنها ذكر شده است.
3. فضيل بن زبير، و تسمية من قتل مع الحسين عليه السلام من اهله و اولاده و شيعته، كه در مجلّه «تراثنا» شماره 2، سال 1406 ق چاپ شده است.
درباره جدا شدن از سپاه امام به این مطلب توجه کنید که روز عاشورا یک نفر به نام مرقع بن ثمامه از سپاه امام جدا شد و به سپاه دشمن پیوست (طبری ج 4 ص 347 چاپ قاهره سال 1358). از این بیشتر ندیده ایم.

منبع: پرسمان دانشجويي